Bansang Malaya? O Bansang ‘Di Makalaya?

Tila isang ibon kung lumipad ang bansang Pilipinas, naghahanap ng makakasama sa himpapawid patungong langit upang makamit ang magandang kinabukasan. Pero ang tanong lang ay malaya nga ba tayo o mapasahanggang ngayon ay nasa loob tayo ng kulungan at di magawang makalaya sa matinding pagkapit sa atin ng mga nasa itaas? Sa pagkakaalala ko, ang ibon ay sumisimbolo sa kalayaan na kung saan hanggang ngayon ay hinahanap-hanap pa rin natin ang kalayaang iyon. Paano ko nasabi? Sapagkat hanggang ngayon, kahit wala na sa hawak ng ibang bansa, nasa kamay naman tayo ng ating gobyerno at kung tutuusin di pa rin nagbabago ang takbo at pamamalakad ng gobyerno sa ating bansa.

Sa panahon ngayon, hindi pa rin nawawala ang iba’t-ibang klase ng social movements kung saan may mga pinaglalaban sila tulad ng mga rally o pag-aalsa. Dahil sa mga nagdaang rebolusyon sa ating bansa, hindi nawawala ang masasamang nangyayari sa mga kasapi ng rebolusyon tulad ng pagpapapatay sa kanila. Pero ano nga ba ang dahilan kung bakit pinapagawa ng gobyerno ito at di na lang tuparin ang nais ng mga nag-aalsa? Ito ay dahil sila ang may kapangyarihan, kapangyarihang gawin ang lahat mawala lang ang mga bagay na di sang-ayon sa kanilang kagustuhan at makamit ang ninanais para sa sarili at “bansa”.

Maihahalintulad ko rin iyan sa ibong nasa kulungan sapagkat para tayong ganun. Dahil kinukulong tayo upang di magawa ang mga bagay na makapagsisira sa kanilang imahe sa masa. Noon palang, masasabi na ang konsepto ng kalayaan ang pagiging malaya sa pang-araw-araw na pamumuhay ng mga tao kung saan malaya silang kumikilos hangga’t walang sinusuway na mga batas na pinatupad, malaya rin sila sa mga nais nilang sabihin, isulat, pagsabi ng opinyon at saloobin. AT higit sa lahat, malaya silang iboto ang nais nilang mamuno sa kanilang lugar.

Kung ating iisipin, sa kabila ng napakakulay na kasaysayan ng ating bansa, idagdag pa na tayo rin ang unang nakadama ng kalayaan sa Asya, tayo rin ang salat sa kahirapan at karangyaan. Madalas natin ito isisi sa pamahalaan, maling pamamalakad, at maling lider pero tayo rin naman ang nagluluklok sa kanila kung kaya’t may parte sa atin na kasalanan rin natin kung bakit di tayo nagiging malaya. Huwag tayo magpaka-utak talangka. Ang pag-unlad ay laging nagmumula sa kalayaan, malaya tayo kaya dapat dama natin ang pag-unlad. Nakalaya tayo dahil sa pagtutulungan kaya siguradong uunlad din tayo sa parehong paraan.

Makabagong Imahe ng Edukasyon

Edukasyon. Isang salitang may siyam na letra. Isang salita pero malaki ang impluwensya. Isang salita pero malaki ang ginagampanan sa ating lipunan. Isang salitang madaling bigkasin at sulatin pero mahirap makamtam. Isang salita pero mahalaga sa madla. Isang salita pero mabigat ang dalang aral. Isang salita pero nais magkaron ng lahat pero ‘di kaya. Sinasabing ang edukasyon ay di kailanman makukuha ninuman kung saan kultura ang pinagkakalooban kasama ang paniniwala’t kaugalian at isang matinding sandata na kailangan makamit ng sangkatauhan at makamit ng kabataan.

Hindi na lingid sa ating kaalaman ang edukasyong mayroon ang ating bansa. Ang patuloy-tuloy na pagbabago ng sistema. Ang paglaganap ng pag-unlad ng agham at ilan pang asignatura sa ating lipunan. Mga makabagong teknolohiya na makatutulong sa atin sa pag-aaral. Mga makabagong bagay na makapagpapadali ng ating pamumuhay lalo na para sating kabataan. Alam naman natin na ang edukasyon ay ang susi sa kaunlaran kung saan hinahangad ng bawat isa at kailangan ng ating bansa. Pero sa panahon ngayon, ang mga teknolohiyang iyan ay normal nang ginagamit ng kabataan sa pang-araw-araw na pamumuhay. Sa kalidad naman ng edukasyon, di pa rin ito nagbabago. Pero mukhang nagkakaroon ng bagong imahe ang sistema ng edukasyon. Mukhang may kakaunting pagbabago sa mga tinuturo at napag-aaralan.

Ihahalimbawa ko na lang dito ang aking mga naranasan noon. Bago ko ipagpatuloy ang kursong kinuha ko sa kolehiyo, may isang guro ko noon na nagtulak saking itry ang radio broadcasting sa campus journalism at mga press conference, at dito nagsimula ang aking paghumaling sa pagbobroadcast, dahil na rin sa tulong ng aking guro na ilabas ako sa aking comfort zone. Hindi ibig sabihin nito ay siya ang nagdesisyon para sa akin kundi isa siya sa mga dahilan kung bakit ko naisip ang ganitong kurso at ipagpatuloy ko ang kagustuhan ko. May iba rin akong guro na nagtulak sa akin upang ilabas ang akin kong talino at talento. Isa sila sa mga dahilan kung bakit naging bukas ang aking mga mata at isipan sa mga bagay na akala ko ay di ko magagawa pero posible palang mangyari sa aking buhay. Samakatuwid, sila ang nagbigay sa akin ng liwanag kasabay ng aking pagtanggap sa aking sarili, upang mapagpatuloy ko ang nais ko makamtan at magkaroon ng tamang desisyon sa buhay

Malakas ang kapangyarihan ng edukasyon lalo na sa panahon ngayon na may kontrol na talaga ang ating mga guro sa kanilang mga ituturo sa atin ngunit di maiiwasang puno ng maraming kaalaman pa rin ang ating makukuha mula sa kanila dahil sila ang nagbibigay ng kakulangan sa atin mula sa pang sosyal na pangangailangan hanggang mental na pangangailangan. Kaya wag nating sayangin ang oportunidad na makapag-aral dahil sa huli, kabataan pa rin ang mananaig, dahil kabataan pa rin ang nagsisilbing pag-asa ng bayan.

Panitikang Nalimutan ng Sangkatauhan

Naaalala pa kaya o alam pa kaya ng mga tao ngayon ang mga akda ng unang panahon? Ang mga panitikang gawa ng mga mangagawa at magsasaka? Dahil sa maraming taon na lumipas, may nakakaalala pa kaya sa mga hirap na dinanas ng mga manunulat natin?

Sa panahon ngayon, dapat lamang na pinahahalagahan natin ang mga bagay kahit ito pa ay maliliit lamang. Isang halimbawa na lang dito ay ang mga literaturang nabuo noon na dapat talagang pahalagahan, bigyang pansin at pag-aralan dahil ‘di lamang ito ginawa para sa sariling kagustuhan pero para na rin malaman ng mga mambabasa ang tunay na nararanasan ng masa noon.

Dumating sa punto na kumalat ang distribusyon ng mga librong nasa wikang Ingles kung saan ito ang sumikat at pinagkakaabalahan ng mga Pilipino noon kung kaya’t tila bang nakakalimutan nila ang akda ng ating kapwa Pilipino. Samantalang ‘di naman lahat ay nakakabasa o may kayang basahin ang mga librong nasa wikang Ingles ng masa lalo na sa mga nasa laylayan.

Sinasabing ang literatura ay isa sa mga pangangailangan sa pagkalap ng impormasyon ‘di lamang sa mga pangayayari noong nakaraan pero pati na rin sa mga nagdaan pang araw. Mahalaga ang literatura sapagkat ito ang daan nila sa mapagmalayang kabuhayan kung saan ang mga manunulat ay ‘di nagsusulat para sa kanilang sarili pero para sa kanilang bayan.

Kamakailan lamang ay nagkaroon ng kaso o isyu kung saan may tiga-Nueva Ecija ang ang dinakip ng AFP at CIDG at ilan dito ay kasapi ng Anakpawis habang sila ay nagsasagawa ng gawaing masa sa hanay ng mga magsasaka. Ang mga dinakip na ito na wala man lang warrant of arrest, ibig sabihin ay iligal na pagdakip ang nangyari, ay isinasakripisyo ang kanilang marangyang buhay para sa mga magsasaka.

Bakit ko isinama ang istorya ng pagdakip? Ito ay dahil ito ay kwento ng taong nagsasakripisyo ng buhay para sa mga magsasaka at mangagawa. Kwento ng katotohanan sa gobyernong taliwas sa kagustuhan ng masa. Kwento ng totoonh buhay na naghihirap dahil sa kawalang-yaan ng mga nasa itaas para sa pansariling kagustuhan. Ang kwentong ito ay magsisilbi na ring isang literatura ngunit di pa nalilimbag na panitikan na tumatalakay sa sirang sistema ng gobyerno, tunay na nararanasan ng mga nagsasaka at nagsasakripisyo.

Tingin Sa Isa, Tingin ng Iba

Tingin mo sa sarili mo ay iba sa tingin ng iba sa iyo. Tingin mo sa ibang tao ay iba sa tingin ng iba sa ibang tao. Maaaring may pagkakaparehong tingin ngunit may pagakkaiba pa rin. Tingnan mula ulo hanggang paa. Tingnan sa loob at labas na anyo. Tingnan mula kanan papuntang kaliwa. Iba-iba ang tingin natin sa mga bagay-bagay.

Naalala ko noon kung paano ko tignan ang ibang tao at ikumpara ito sa sarili kong pagtingin sa aking sarili. Noon, tinitignan ko ang mga kalalakihan na dapat sila ay matipuno, malakas, walang bahid ng kahinaan at kayang prumotekta ng tao habang ang mga kababaihan naman ay dapat malambot, masunurin sa mas may kapangyarihan, iyakin at mahina. Pero ito ay nagbago mula nang ako ay mamulat sa katotohanan na dapat ang mga tao ay dapat tignan sa pantay na paraan. Dito napapasok ang mga gender norms ng ating bansa kung saan mataas ang lalaki at mababa ang mga babae. May kakayahang mag-aral ng mga lalaki habang ang mga babae ay dapat nasa bahay lamang. Isa pa rito ay ang pagkagahum ng kalalakihan na dahilan kung bakit hindi namumulat ang mga kababaihan sa patriarkal na istraktura ng ating bansa.

Sa panahon ngayon, hindi pa rin talaga nawawala ang kabastusan ng mga Pilipino, pwera sa pelikula, nandoon din ang kabastusan sa pamumuhay ng mga tao. May mga kaso pa rin ng pag-o-objectify ng mga kalalakihan sa mga babaeng nakakasalimuha nila. Ang pagiging mataas ng mga lalaki ay nandoon pa rin tulad na lang ng sa ating gobyerno na tila bang ang mga may kaya at mayayaman lamang ang laging napapasama sa mga bagay-bagay at ang mga walang kaya o mahihirap ay nakakalimutan na lang. Kahirapan, isa pang kabastusan na nangyayari sa ating bansa. Hindi nabibigyang pansin o minsan naman ay papansinin pero pagkatapos noon ay wala na.

Isa sa magandang halimbawa pa rito ay ang pagsasalita ng matalim ng isang ama sa isang pamilya kung saan ipinagmamalaki na may halong paghihimutok ng galit na siya ang bumubuhay sa kaniyang pamilya at maliitin ang kinikita ng kaniyang asawa kung saan, para sa kaniya, hindi mabubuhay ang kaniyang pamilya nang wala siya. Kakaiba rin talaga ang tingin ng mga kalalakihan sa kanilang sarili. Isama pa rito ang pang-aapi nila sa mga kababaihan, hindi lahat pero may iilan lamang, na dapat sa bawat aspeto ng buhay nila ay siya lamang ang sinusunod.

Pero ano nga ba talaga ang pinakapunto ng akda? ng manunulat? Bakit nga ba ganito ang istraktura ng buhay sa ating bansa? Maaari pa bang matuldukan ang ganitong sistema? Magkakaroon pa ba ng pagbabago kung ito ay nakasanayan na? Sana sa susunod na panahon, lahat ng tanong na ito ay masagot na. Sa susunod na henerasyon, pantay-pantay na.

Pagpapahalaga Sa Pelikula: Negatibo at Positibo

Lumaki akong nanonood ng mga teleserye, dula, at palabas ng mga Pilipino pero lumaki rin akong may ideya sa bawat palabas na aking pinapanood tulad ng klase ng taong gaganap at daloy ng istorya. Rito na papasok ang apat na pagpapahalaga sa dula at pelikulang Pilipino dahil noong dumating ang mga Kastila. Naimpluwensyahan nila tayo ng kanilang mga dula at pelikula kung saan ang mga naaapi at inaapi at nabibiyayaan ng parangal habang ang mga nang-aapi ay naparurusahan.

Una ang Maganda ang Maputi. Sa mga palabas noon, maski naman hanggang ngayon, ang napipiling panguhaning aktor at aktres ay mapuputi, yung “tipong artista”. Tinitignan nila na kapag ikaw ay maputi, ikaw ay may magandang buhay, mayaman at tinitingala habang kung ikaw naman ay maitim, ikaw daw ay mahirap at masalimuot ang buhay. Sa totoo lamang, lahat ng kulay ng balat ay maganda at walang di kanais-nais. Buti na lang ngayon, mayroon nang mga palabas na taliwas sa kaisipan ng ibang tao kung saan ang mga naganap na pangunahing aktor at aktres ay hindi “tipong artista” at mga underrated talaga pagdating sa mga pelikula. Rito papasok ang kontra sa pagpapahalaga na Maganda ang Kayumanggi kung saan tinatalakay na maganda rin ang kutis ng ibang kulay ng balat at hindi lamang puti ang tinitingala kundi pantay-pantay lahat.

Pangalawa ang Masaya ang May Palabas. Kung saan sa mga palabas noon, nandoon ang mga bakbakan, iyakan, tawanan at iba pa, na mapasahanggang ngayon ay nakikita pa rin natin sa ating mga palabas at pelikula. Kahit na ito ay ginagawang pang-aliw sa masa, ginagawa rin lamang nila itong isang pangtakas sa reyalidad ng buhay. Kung kaya’t papasok dito ang isa pang pangkontra sa pagpapahalaga na tinatawag na Masaya ang Palabas na May Laman, kung saan pinapakita rito na sa kada palabas, hindi lang puro mahalan, bakbakan at iyakan ang mapapanood kundi may mga aral na makukuha na maaaring magamit sa pang-araw-araw na pamumuhay.

Pangatlo ang Mabuti ang Inaapi. Ayon sa mga palabas noon, ang mga inaapi ay ‘di kailanman nagiging masama kahit na sila ay patuloy na pinaparusahan. Pinapatawad pa rin nila ang mga nang-aapi sa kanila at patuloy pa rin sa magandang asal at kabutihan sa buhay. Pero para sa akin, taliwas ito sa panahon ngayon dahil tila ba ay nawawalan na ng ganun at kung sa pelikula naman, ganoon pa rin ang mga istorya kung saan ang mga inaapi pa rin ang magnanaig sa huli. Kaya papasok dito ang isa pang kontra sa pagpapahalaga na Mabuti ang May Sariling Isip kung saan dapat sa daloy ng ating buhay, hindi tayo puro “okay lang ako”, dapat iniisip rin natin ang tama ant matuto tayong tumayo sa sariling paa kundi lalamunin tayo ng pagpapasawalang bahala sa ating nararamdaman.

Pang-apat ang Maganda pa ang Daigdig. Habang ang mga palabas noon ay tumatakas sa reyalidad ng buhay at nagpopokus sa mga pantasya at imahinasyon na mangayyari sa kanilang buhay, di maiiwasan ang panghuling pangkontra na Gaganda pa ang daigdig kung saan gaganda ang daigdig kung tumututok tayo sa reyalidad ng buhay, sa totoong nangyayari sa ating kapaligiran at hindi tulad ng sa mga pelikulang bulag sa katotohanan.

Internet sa Buhay ng Netizens

May malaking parte ang internet sa buhay ng mga tao ngayong panahong ito sapagkat napapadali nito ang paghahanap ng mga impormasyon, mga balita, at iba pa, dahil na rin sa makabagong teknolohiyang nararanasan natin. Pero hindi natin maiiwasan na may mga bagay na nakakaapekto sa buhay natin pag gumamit ng internet ngunit ito rin ay nakadepende kung gaano kadalas ginagamit ang internet, pati na rin ang mga gadyet.

Bago tayo dumako sa mga epektong ito, pag-uusapan muna natin mismo ang internet. Sinasabing ang internet sa panahon ngayon ay nagagamit ng halos buong bansa na at buong mundo. Samantalang noong unang panahon, hindi lahat ay may access sa internet, sa mga gadyet, at sa mga teknolohiya kung kaya’t nahihirapan pa ang pagsagap ng makabagong impormasyon ukol sa mga nangyayari sa mundo. Hindi ito naging hadlang sa mga tao sapagkat pagkalipas ng ilang taon, mas nagiging accessible na siya sa lahat.

Kung aking naaalala, may karanasan akong ganoon kung saan wala pa akong kaalaman sa internet at tamang paggamit nito. Ito ay noong panahong ako ay maliit pa lamang. Muwang pa sa mga teknolohiyang makabago at pabago-bago. Yung mga kaklase ko may kaalaman na sa mga ganung bagay kaya nagpaturo ako, at dito na nga nagsimula ang pagiging bukas ko sa internet kung saan hanggang ngayon ay gamit-gamit ko pa rin siya, sa paaralan, sa pansariling kagustuhan, sa pangengganyo, at iba pa. Tapos naalala ko na ang tawag sa mga taong nagamit ng internet at tinatawag na netizens na kung saan kilalang-kilala na sila ngayon.

Bumalik na tayo sa mga epekto nito. Maaaring nakatutulong ito sa ating pang-araw-araw na pamumuhay, wag nating kalilimutan na ito rin ay nakasisira ng buhay. Sa sobrang paggamit ng internet ay maaaring bigyan tayo ng sakit, pagkapagod, at iba pa. Pero hindi ko sinasabing wag nang gumamit ng internet, matuto lang tayong ilimitahan ang paggamit. Isa pang bagay tungkol sa internet ay ito rin ay isang malakas na sandata upang makaimpluwensya ng mga tao. Katulad ng mga umuusong uri ng blogs na nasa video form o mas kilala bilang vlogs na ginagawa rin ng mga youtubers sa kasalukuyan tulad nila Lloyd Cadena, Alex Gonzaga, Bretman Rock, at iba pang kilalang vloggers/youtubers ‘di lang sa Pilipinas ngunit pati sa ibang bansa.

Ang internet ay tila bang isang double-edged sword kung saan sa sobrang makapangyarihan nito, maaaring makaimpluwensya ng ibang tao at makatulong sa ating buhay pero sa kabilang dako naman ay maaaring ito rin ang maging dahilan ng ating pagkabagsak at paglugmok sa kahirapan ng buhay.

Makapangyarihang Wika, Makapangyarihang Bansa

Sinasabing ang wika ay isang makapangyarihang sandata ng isang bansa. Isang halimbawa na rito ang wikang Ingles noong panahon ng pananakop ng Amerika sa bansang Pilipinas sapagkat nagamit nila ang kanilang wika upang masakop ang ating bansa. Ganyan makapangyarihan ang bansa pero makapngyarihan din ito kapag sa mga pagpapalawig ng ating kultura at sistema. Maaaring iba-iba ang diyalekto ng bawat Pilipino, pero Filipino pa rin ang opisyal na wika ng ating bansa. Rito pa rin sa wikang ito nagsimula ang lahat ng bagay-bagay na mayroon tayo sa araw ngayon.

Sa panahon ngayon, marami nang tao ang nagamit ng wikang Ingles sa pang-araw-araw na pamumuhay. Isang malaking halimbawa rito ay ang mga mag-aaral na galing sa paaralang pantangi. Sa kanilang mga post sa social media pages, sa mga simpleng pakikipag-usap sa kanilang mga kaibigan, pamilya, at tao sa kapaligiran, ay madalas nilang ginagamit o nagagamit ang wikang Ingles dahil ito na ang kanilang nakasanayan. Ngunit hindi ko nilalahat ang mga estudyanteng nag-aaral sa mga paaralang pantangi ngunit yung iba lamang.

Isa sa mga layunin ng mga kritiko ng mga panitikan ay ang pagpapalawak sa kaalamang may wika at asignaturang Filipino sa ating bansa. Dahil sa malawak na pagpapalaganap sa ibang wika, halos nalilimutan na ng mga Pilipino ang sariling wika. Kung kaya’t pinapaalala ng mga manunulat sa atin na ang wikang Filipino ay isa ring makapangyarihang wika kung ito ay nagagamit sa tama. Isa pang layunin ay ang pagkakaroon ng pantay na pagtingin sa wikang Ingles at Filipino sapagkat wala dapat nanlalamang sa bawat isa. Dapat ay isapuso pa rin natin ang pagsasalita ng ating sariling wika.

Nais kong ilagay ang sarili ko sa sitwasyon, ako bilang isang mag-aaral ay nahihirapan sa pagsulat ng mga akda na nasa wikang Filipino sapagkat may mga salita na para sa akin ay malalalim kung kaya’t ‘di ko mawari kung ano ang ibig sabihin nito pero pagdating sa pagsusulat na gamit ang wikang Ingles, mas malaya akong nakakapagsulat sapagkat ako ay mas komportable gamitin ang nasawbing wika swa mga sulatin. Ngunit sa totoong buhay, sa pang-araw-araw na pamumuhay, wikang Filipino pa rin ang ginagamit ko lalo na sa pakikipag-usap sa kapawa ko.

Yaman nga ba ang Basehan sa Magandang Kalidad ng Edukasyon?

Isa sa alam nating mga Pilipino pag binaggit ang ngalang Pedrong Maralita, kung saan tinutukoy nito na nais ng isang tao ang pumantay sa estado ng buhay sa mga “mayayaman” o mga elitista. Sinasabing sa panahon ngayon, pati na rin naman noon, yaman na ang nagiging basehan sa sistema ng edukasyon. Tulad nga ng nasabi ko sa unang blog na ginawa ko, dahil sa sibilisasyon at kolonyalismo ng bansang banyaga, tila bang high-quality brand ng sapatos o damit ang edukasyon dahil sa angkin nitong kamahalan. Maliit nga ang badyet ng gobyerno para sa edukasyon pero hindi maiiwasan na maaaring maganda nga ang kalidad ng eduaksyon dahil sa mataas na matrikula, may pagkakataong taliwas pa rin ito sa sistema.

Pedrong Maralita ika nga. Mga paaralang pantangi, mga magagandang kagamitan, maayos na buhay na puno ng yaman at walang ni isang kahirapan. Bakit nga ba nagigig basehan na lamang ang kayaman ng sangkatauhan upang makamit ang kagandahan ng kinabukasan? Isang malaking tanong na naiwan sa aking isipan bago ako makapag-aral sa isang pribadong paaralan. Noon ay galing ako sa pampublikong paaralan mula elementarya hanggang junior high school ngunit lumipat ako ng paaralan noong senior high school at ito ay pribado. Hindi dahil gusto kong maki-“in” sa mga tao sa aking paligid, hindi dahil gusto kong may maipagmalaki akong kayamanan pero pinili ko yung paaralang maganda rin ang kalidad ng edukasyon. Maganda rin naman ang kalidad ng edukasyon ng naunang kong pinapasukan pero naisip kong, machallenge sa buhay, ang mag-adapt ng bagong environment, mag-adapt ng bagong kultura sa paaralan.

Maaaring naging asal-yaman din ako tulad ni Pedrong Maralita pero hindi ko makalilimutan ang mga bagay bakit ganito ako ngayon, ang mga dahilan kung bakit ako naparirito at ginagawa ito ngayon. Ito ay dahil sa magandang kalidad ng edukasyon na aking natanggap mula pagkabata hanggang ngayong ako’y nasa kolehiyo na.

Alipin ng Lipunan sa Estado ng Bansang Ginagalawan

Makalipas ang panahon, nananatili ang bunga ng pananakop ng Amerikano sa ating bansa. Ang pananakop ng bansang banyaga ay nagresulta sa pag-iiba ng ating kultura.Hanggang sa ngayon, marami pa rin ang nakapagsasalita ng wikang Ingles sa buong Pasipiko ng Asya. Isa pa rito ang distribusyon ng mga banyagang pelikula, mga awitin, palabas, pananamit, babasahin, at iba pa. Hindi talaga mawawala ang bagong kulturang ating nakuha mula sa Amerika.

Ngunit hindi ko maiiwasan ang bagong kulturang nabanggit. Isa rin ako sa mga taong mas ginusto ang produkto ng mga Amerikano. Mula sa mga awitin na bagamat nasa wikang Ingles, ang laman ng kanta ay naiintindihan pa rin. Hindi ko malaman kung bakit hindi ko nagustuhan ang kantahang maka-Pilipino o yung tinatawag na OPM, siguro ay dahil na rin sa aking kinalakihang lugar kung saan mas bukas sa musikang Ingles kaysa Filipino. Ngayon, ako’y nagsisisi kung bakit hindi ako agad naging bukas at napamahal sa musika ng ating bansa sapagkat sa bawat liriko at bawat linya ng mga kanta sa ating bansa ay may malalalim na mensahe, iba pa rito ang mga kanta nating pang-engganyo talaga at nakatutuwa pakinggan. Dito ko napagtanto na malaki nga ang impluwensya ng pananakop sa ating bansa.

Pero bakit nga ba tayo nagpaalipin lamang sa mga Amerikano at hindi tumayo sa sarili nating paa? Bakit hindi natin ipinagtanggol ang bansang ginagalawan natin? Dito na siguro papasok ang pamamalak ng mga nagdaang mga pangulo sa ating bansa. Hindi ko naman sinasabi na wala silang magandang nagawa para sa ating akonomiya pero may mga bagay silang ginawa at nagawa kung kaya’t naging lugmok tayo sa kahirapan dahilan upang maghirap tayo ng tuluyan sa panahon ngayon at kung magpapatuloy pa rin ay hanggang kinabukasan.

Hindi maaalis sa ating isipan na dahil sa mga Amerikano, nagkaroon ng bagong kultura pero may kapalit itong hirap na hanggang ngayon ay dinaranas ng mga Pilipino lalo na sa ating ekonomiya. Dahil sa pabago-bagong kasaysayan, politika at edukasyong dala ng banyagang bansa, ang ekonomiya rin ay nagiging tagilid sa nais mangyari ng mga pinunong nasa itaas.

Para sa akin, ayos lang naman na magkaroon ng pagbabago sa mga nakasanayan na pero mas maganda pa rin yung loyal tayo sa bansa natin, sa kultura natin, sa atin.

Nalinlang na Isip at mga Mata sa Edukasyong Taliwas sa Sistema

Maraming taon. Taon. Taon na ang lumipas matapos masakop ng Amerika ang bansang Pilipinas. Taon na ang lumipas matapos ang matinding paghihirap na naranasan ng bawat Pilipino. Taon na ang lumipas matapos tayong malinlang ng mga Amerikano. Pinaniwala. Pinaniwala nito ang mga Pilipino na wala tayong sibilisasyong malaya at karapat dapat lang tayong masakop ng mga Amerikano. Magagandang pangarap, kinabukasan, hanapbuhay. Mga bagay na gugustuhing magkaroon ng bawat tao sa ating bansa at iilang mga dahilan upang ipagpatuloy nila ang pag-aaral at ihaon ang kanilang buhsay ngunit hindi nila ito magawa dahil sa sirang sistema ng gobyerno.

Ang edukasyon ay nagsilbing parang sandata ng mga Amerikano kung kaya’t nasakop nila agad ang Pilipinas. Ang mga Amerikano ay pumunta sa ating bansa noon at tila bang nakasuot ng maskara. Maskara upang itago ang tunay na intensyon nila sa ating bansa. Sa ating bansang lugmok sa kakulangan ng tamang edukasyon. Edukasyon at isipan, kung saan inihubog ng mga Amerikano. Ayon nga sa Ibon Foundation, ang may gawa ng pelikulang Misedukasyon, maraming salik ang nagiging dahilan ng misedukayon at isa na rito ang pagiging kolonyal na uri ng edukasyon sa ating bansa. Gamit ang edukasyon, nasakop tayo ng Amerikano at napaniwala nila tayong sila ay mga kaibigan at hindi kalaban. Wala na ang maskara, wala na ang positibong tulong, pinalit na ang tunay na mukha, ang tunay na intensyon, ang sakupin ang bansa.

Napalaganap ang wikang Ingles at nababawasan ang sariling wikang Filipino dahil sa matinding pagkomtrol ng mga Amerikano sa Pilipinas. Hindi ibinibenta ang kalidad ng edukasyon kung kaya’t pati ang mga unibersidad sa bansa ay walang magawa kundi itaas ang mga bayarin. Dahil na rin sa maliit na badyet ng gobyerno, maraming estudyante ang tumitigil sa pag-aaral para magtrabaho na lamang at may iba ring hindi nakakapagtapos. Bakas ito ng isang misedukasyon sa Pilipinas kung saan malawak na ang nasasakop ng ganitong uri ng orientasyon ng edukasyon.

Sa panahon ngayon, may ganitong uri pa rin ng pagmamaltrato sa edukasyon. Sa panahon ngayon, may mga paaralan at unibersidad pa rin na may mga matataas na matrikula dahil sa maliit na badyet ng gobyerno sa edukasyon. Sa panahon ngayon, may mga tumitigil pa rin sa pag-aaral kahit may mga pangarap sa buhay. Pero sa panahon ngayon, may mga libreng edukasyon na. Sa panahon ngayon, marami pa ring nag-aaral dahil may mga pangarap sila sa buhay na ninanais nilang maabot. Sa panahon ngayon, may nagbabago na kahit papaano. Dahil sa panahon ngayon, kahit pa noon, lahat tayo ay may karapatang makapag-aral.